به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه علمیه خواهران، سیدمحسن میرباقری، استاد دانشگاه، در محفل انس با قرآن که از سوی معاونت تهذیب و امور فرهنگی این مؤسسه برگزار شد به موضوع مهجوریت قرآن در میان جوانان پرداخت و گفت: بحث مهجوریت قرآن در آیه ۳۰ سوره فرقان «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» از زبان پیامبر(ص) بیان شده که ایشان به در قیامت به پیشگاه خداوند شکوه خواهد کرد که قوم من قرآن را در بین خودشان مهجور قرار دادند. معمولا در ترجمه‌ها، قوم را به امت تعبیر می‌کنند ولی این سؤال وجود دارد که قوم و امت چه فرقی دارند؟
وی افزود: قوم پیامبر(ص) کسانی بودند که قرآن به زبان آنها نازل شده یعنی اعراب اطراف پیامبر(ص) و مردم مدینه و حجاز؛ در سوره ابراهیم(ع) و برخی سوره‌های دیگر هم فرموده است که ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر به زبان قوم خودشان.
میرباقری بیان کرد: امروزه برخی براساس این آیه اشکال می‌کنند که پس پیامبر(ص) برای اعراب است نه برای ما که سخن و استدلال غلطی است زیرا اگر مطلبی به یک زبان بیان شود دلیلی برای اینکه جهانی نباشد نیست مانند اینکه یک دانشمند ایرانی یا آلمانی یک مطلب علمی را کشف می‌کند ولی این علم قابل انتقال به سراسر دنیاست.
این مفسر قرآن اظهار کرد: قرآن کریم به صراحت و در آیات متعدد از جمله آیه ۱۵۸ اعراف به جهانی‌بودن پیامبر(ص) اشاره دارد؛ البته زبان پیامبر(ص) عربی است و قرآن هم به آن زبان است و بنا بوده که پیامبر(ص) از کنار خانه خدا مبعوث شوند، کما اینکه حضرت ابراهیم(ع) هم خانه کعبه را بنا کرد و فرزندان او در دو نسل یعقوب(بنی‌اسرائیل) و بنی‌اسماعیل تداوم یافتند. پیامبران بنی‌اسرائیل در منطقه خاورمیانه و فلسطین مشغول هدایت مردم بودند.
وی با بیان اینکه یهودیان امروز هم این مسئله را قبول دارند که دینشان اختصاصی خود آنها و موسی(ع) فقط برای قوم آنهاست، افزود: به همین دلیل کسی را وارد دین خودشان نمی‌کنند و نمی‌پذیرند و نگاه استکباری هم دارند یعنی اینکه دیگران لایق دین یهود نیستند.
وی افزود: پیامبر اسلام(ص) از نسل اسماعیل(ع) هستند و آئین ابراهیم(ع) را با نبوتشان، جهانی کردند. یهودیان مدینه هم به خوبی بر این مسئله باور داشتند زیرا از سرزمین خود به مدینه آمدند چون تصور می‌کردند پیامبر خاتم از بنی‌اسرائیل خواهد بود ولی وقتی از بنی‌اسماعیل شد زیر بار پیامبر(ص) نرفتند.
همه مردم دنیا امت پیامبر(ص) هستند
میرباقری با بیان اینکه به تصریح قرآن امت پیامبر(ص) اکرم همه جهانیان تا روز قیامت هستند، گفت: همه بشریت چه بدانند و چه ندانند و چه ایمان بیاورند و چه نیاورند امت رسول گرامی اسلام هستند ولی قوم پیامبر(ص) کسانی هستند که در دوره خود ایشان حضور داشته و هم زبان بودند. بنابراین مردم آمریکا و ایران و آفریقا و ... امت پیامبر(ص) هستند ولی از قوم ایشان نیستند و گلایه آیه از مهجوریت قرآن در بین قوم است.
این کارشناس برنامه‌های مذهبی تصریح کرد: در آیات ۲۷ تا ۳۱ سوره مبارکه فرقان فرموده است که روز قیامت روزی است که ظالم، انگشت ذلت می‌گزد و می‌گوید ای کاش من راه خودم را همراه رسول‌الله قرار داده بودم، در این آیات سخن از همراهی و معیت یعنی ولایت است بنابراین کسانی که ولایت علی(ع) را قبول کردند با پیامبر(ص) و در راه ایشان هستند. همچنین فرموده است وای بر من، ای کاش من فلان شخص را خلیل و دوست و دلداده خود قرار نداده بودم. قرآن در تعبیر «فلانا خلیلا» از فلانی نام نبرده است ولی او کسی است که مرا از ذکر دور نگه داشت.
میرباقری اضافه کرد: یکی از مصادیق، ذکر خود قرآن کریم است، مصداق دیگر پیامبر(ص) براساس آیه ۱۰ طلاق «قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا» است؛ یکی دیگر از مصادیق آن شریعت و حکم الهی است و مصداق دیگر آن هم، امیرالمؤمنین(ع) است؛ در ذیل این آیات روایتی از امام علی(ع) نقل است که من ذکر هستم و ظالم در روز قیامت می‌گوید ای کاش در دنیا دنبال فلانی نرفته بودم «لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا» بنابراین معلوم است فلانی کیست؟ او کسی است که دست مردم را از دست امام علی(ع) جدا کرد.
وی اظهار کرد: تعبیر قرآن در اینجا و به کاربردن واژه شیطان هم خیلی زیباست که فرموده شیطان به خاطر دورکردن انسان از ذکر، باعث خذلان افراد می‌شود یعنی کسی که مردم را از ذکر دور کند یا خود شیطان است و یا همدست شیطان.
میرباقری با بیان اینکه شیطان هم انسی و جنی است، تصریح کرد: در آیه ۳۰ هم فرموده که خدایا این قوم من یعنی صحابه من قرآن را مهجور قرار دادند؛ کسانی که اصحاب پیامبر(ص) بودند بنابراین ربطی به ما ندارد، انحرافی که فلانی ایجاد کرد به همه قوم برگشت، همه قوم منحرف شدند جز افراد انگشت‌شمار. مردم دنبال فلانی رفتند و حقیقت قرآن را که امام علی(ع) بود کنار گذاشتند. اینکه در تفسیر آیه می‌گویند امت اسلامی، به نظر بنده اشتباه است زیرا امت پیامبر همه افراد بشر تا روز قیامت هستند.
پیش‌گویی پیامبر(ص)
رئیس مؤسسه نورالمجتبی(ع) اضافه کرد: پیامبر وقتی از حجة‌الوداع برگشتند، به تپه‌های مدینه که رسیدند فرمودند من پاره‌های ظلمانی ابرهای سیاه را می‌بینم که بر این شهر سایه افکنده است؛ به مدینه که رسیدند به مقبره شهدا رفتند و فرمودند خوشا به حال شما که رفتید و از فتنه و فساد بعد از من در امان خواهید بود و کسانی که می‌مانند مبتلا به امتحان سختی می‌شوند و شدند و جز افراد معدودی همه در این آزمون باختند. بنابراین آیه ربطی به ما ندارد.
میرباقری با اشاره به آیه ۳۱ «وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا» بیان کرد: این سنت خداست که برای هر پیامبر(ص) عدو و دشمنانی قرار می‌دهد، برای موسی(ع) سامری را قرار داد لذا تعبیر «سامری امت» در روایات ما هم آمده است که منافقان هستند.
وی افزود: اوائل انقلاب خدمت استادی رسیدم و در مورد آیه نور سؤال کردم و او آن را با ۱۴ معصوم و نور مقدس تاویل کرد. در آیات بالا هم اگر دقت کنیم جز تفسیری که ارائه شده وجود ندارد و روایات هم مؤید این برداشت هستند از جمله روایتی که ذکر را امام علی(ع) معرفی فرموده است.
آیا قرآن در بین شیعیان مهجور است؟
میرباقری با طرح این سؤال که آیا قرآن در میان شیعیان مهجور واقع شده است، ادامه داد: اگر مراد عالمان شیعه باشند معتقدم که آنها قرآن را مهجور قرار نداده‌اند؛ علما و برادران اهل سنت به حسب ظاهر به قرآن رجوع دارند ولی قرآن را از مبیّن قرآن یعنی عترت جدا کردند و حال باید ببینیم که آیا خداوند این نوع تمسک را خواهد پذیرفت؟
وی اضافه کرد: در بین عموم مردم هم اگر بگوییم که کم‌توجهی به قرآن وجود دارد سخن درستی است ولی بی‌توجهی کامل هم نیست چون شیعیان به اهل بیت(ع) عشق می‌ورزند و عده زیادی هم قرآن می‌خوانند. در زمانه ما خصوصا بعد از انقلاب و با عنایت ویژه رهبر انقلاب به قرآن توجه صورت گرفت ولی این مسئله محدود به افراد خاصی است لذا باید برنامه‌ریزی مناسبی صورت بگیرد تا توجه به قرآن در بین عموم مردم رواج داشته باشد و این خواسته و دستور اهل بیت(ع) است.
عهد یک مسلمان با قرآن
میرباقری با اشاره به روایتی در فضل قرآن، اظهار کرد: در این روایت آمده است که قرآن، عهد الهی است و شایسته است انسان مسلمان به این عهد توجه کرده و روزی ۵۰ آیه بخواند که به طور متوسط ۵ صفحه است و در طول چهارماه کل قرآن، ختم می‌شود یعنی هر مسلمانی باید در طول یک سال سه بار قرآن را ختم کند. قرآن نور الهی است و فرموده‌اند جلسه قرآن خانگی باید رواج یابد به همین دلیل است که در سنت گذشته ما ایرانیان وجود داشت ولی الان منسوخ شده و این خیلی بد است.
وی افزود: ما باید امت و ملت خودمان را از کم‌توجهی به قرآن بازگردانیم و سنت گذشته را احیاء کنیم؛ در روایات بیان شده که حق فرزند بر والدین سه چیز است؛ نام نیک، تادیب خوب و تعلیم قرآن. خانواده‌های متدین برای دانشگاهی‌شدن فرزندانشان هزینه‌های زیادی صرف می‌کنند ولی برای آموزش قرآن آنها چقدر خرج می‌کنند؟
وی افزود: مرحوم کربلایی کاظم در سن پیری و با فیض الهی، حافظ قرآن کریم شدند، وی در کنار امامزاده نشسته بود و سه شخصیت نورانی نزد او آمدند و او را به داخل امامزاده دعوت کردند و یکی از آنها که جلالت قدر بیشتری داشت به او فرمود کربلایی، نوشته‌های این کتیبه‌ها که آیات قرآن است را بخوان و عرض کرد من خواندن بلد نیستم ولی او سوره حمدی را خواند و دست به سینه وی کشید و گفت حالا بخوان و کربلایی کاظم از آن به بعد توانست همه قرآن را بخواند و تا انتهای عمر هم فقط می‌توانست قرآن بخواند.
میرباقری بیان کرد: عالم روستایشان او را امتحان کرد و دید حافظ قرآن شده است، بعدها هم تعدادی از روحانیون از جمله آقای رجایی، کربلایی را امتحان کرده بود و مخلوطی از تعابیر قرآنی و غیرقرآنی را جلوی روی او گذاشتند و او هر چیزی را که قرآن بود متوجه می‌شد و وقتی از او پرسیدند چطور متوجه شدی می‌فرمود؛ قرآن نور دارد.
وی تاکید کرد: ما باید از کوچکی فرزندانمان را با قرآن مانوس کنیم زیرا اگر نور قرآن وارد قلب شود سیاهی را می‌برد؛ البته انس با قرآن مراتبی هم دارد که اول همان قرائت است که خوب در کشور کار شده است، مرحله دیگر فهم معارف قرآن و تدبر است که مقداری روی این مقوله کار شده و تفسیر هم رواج دارد.
جای خالی اندیشه‌یابی از قرآن
وی افزود: کار دیگری که شده برجسته کردن برخی تعابیر قرآنی است ولی جای یک چیز مرتبط با قرآن در زمان ما بسیار خالی است و آن اندیشه‌یابی از قرآن است. قرآن کتاب فکر و احکام و صلح و اخلاق و عبادت و قانون اساسی همه جانبه است و ما باید افکارمان را از قرآن بیاموزیم زیرا در سونامی افکار شرک‌آلود دنیای غرب قرار داریم و حتی برخی افرادی که ظاهرا با قرآن مانوس هستند از این اندیشه‌ها مصون نیستند.
میرباقری تاکید کرد: ما باید هر فکر و اندیشه‌ای را به قرآن رجوع دهیم و صحت و سقم آن را بسنجیم؛ مثلا الان خیلی این حرف رایج است که شما باید در ارتباط با مردم، اخلاق‌محور باشید ولی افکار شما مهم نیست. بنده معتقدم که این سخن خلاف قرآن است زیرا قرآن کریم در همه جا ایمان را بر عمل مقدم شمرده است و ملاک بهشتی شدن هم ایمان و عمل صالح است و فقط یک یا دو آیه است که نفس عمل در ظاهر مقدم است ولی در همانها با دقت روشن می‌شود که ایمان مقدم است. انسان اگر همه کارهای خوب را انجام دهد ولی ایمان به خدا نداشته باشد بهشتی نخواهد شد. لذا برای سعادت ابدی دو چیز یعنی ایمان به خدا و عمل صالح لازم است و لاغیر.
رئیس مؤسسه نورالمجتبی(ع) در پایان سخنان خود گفت: افراد با ثباتِ قدم در مسیر ولایت امیرالمؤمنین(ع) تا زمان ظهورامام زمان(عج)، اهل بهشت خواهند بود.
