سایت مدیریت حوزه علمیه خواهران استان قم

به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه علمیه خواهران، به مناسبت آغاز هفته پژوهش با خانم نرگس رشیدی از طلاب موفق موسسه آموزش عالی معصومیه خواهران و یکی از برگزیدگان جشنواره‌ها و همایش‌های علمی- پژوهشی مصاحبه ای صورت گرفت.

نرگس رشيدي راوندي طلبه سطح 4 رشته فقه خانواده در موسسه آموزش عالی معصومیه خواهران که همزمان با تحصیل به امر تدریس و پژوهش در گرايش هاي فقه و اصول و مباحث مربوط به خانواده و زنان پرداخته است.

 ایشان به اقتضاي گرايش هاي تحصيلي سطح 3 و 4، کتابهايي با عناوين "نقش مادر در تربيت جنسي فرزند"، "صحت سنجي سندي و دلالي روايات تفسيري اماميه در قصه ي حضرت شعيب در قرآن"  و "قاعده حفظ نظام و حرمت اخلال به آن در فقه امامیه"را به تالیف رسانده است.

وی همچنین مقاله علمی پژوهشی با عنوان  "تحلیل ازدواج سفید با چشم انداز حقوق کیفری ارائه نموده که درفصلنامه جامعه شناسی سیاسی مجوز چاپ گرفته است.

 در ادامه مباحث مطروحه این گفت و گو تقدیم حضورتان می گردد:

-نقش تحصیلات عالی را در امر پژوهش چگونه ارزیابی میکنید؟ 

پژوهش در همه سطوح امکان تحقق دارد و اختصاص به سطح تحصیلاتی خاصی ندارد و اساساً اختصاص پژوهش به سطح تحصیلی خاص، باعث محدود کردن امر پژوهش است. پژوهش در همه سطوح تحصیلی از ابتدایی گرفته تا دانشگاه و سطوح مختلف حوزوی باید مورد تاکید و ترغیب قرار گیرد. اما از آن جا که تحصیلات عالی غالبا با ارتقاء سطح علمی و افزایش افق ذهنی پژوهشگر همراه است، در ارتقاء سطح پژوهش و اتقان تحلیل ها بسیار تاثیرگذار است.

-به نظر شما یک پژوهشگر چه زمانی و چگونه در کارش به حد کمال میرسد؟ 

پژوهش و علم اندوزی خودش نوعی کمال است، کمالی که حد نهایت ندارد. ذهن پرسشگر بشر هیچ گاه از سوال خالی نمی شود. یک مساله را که حل کند مساله ای دیگر در افق ذهن او پیدار می شود. اما به هر حال از آن جا که رسیدن به کمال امری نسبی است؛ می شود چنین پاسخ داد که پژوهشگر زمانی می توان به کمال برسد که با شناخت کافی از روشهای دقیق و درست و مناسب پژوهش و تامل کافی و همه جانبه در محتواهای مورد پژوهش، بتواند جامعه علمی را در خصوص نتایج تحقیق خویش، به اقناع نسبی برساند؛ بدین معنا که وقتی کار پژوهشی او به نخبگان یک رشته علمی ارائه شود، روش او را تایید و محتواهای پردازش شده او را روشمند و قابل قبول تلقی کنند هر چند با نظر او موافق نباشند.

 -چه موانع و مشکلاتی در امر پژوهش وجود دارد؟ 

بسته به زمان، مکان و موضوع ممکن است موانع و مشکلاتی فراروی امر پژوهش وجود داشته باشد؛ مثلا از حیث مکان، ممکن است در جایی دسترسی به منابع به قدر کافی ممکن نباشد و یا گاه از حیث دسترسی به اساتید توانمند، در مضیقه باشند... اما به هر حال آن چه به نظر می رسد مانع اصلی باشد عدم وجود روحیه پژوهشگری است. هر امر مهمی از یک سو نیازمند تلاش و کوشش و جدیت در کار است و از سوی دیگر محتاج صبر و استقامت و بردباری است. تا این تلاش و صبر نباشد رسیدن به پژوهشی فاخر و در خور تقدیر امکان تحقق ندارد. متاسفانه هم در سیستم آموزشی ما به بحث پژوهش و بکارگیری آن توجه چندانی نمی شود و هم  گاه برخی از دانشجویان و طلاب جامعه ما، سختی ها و محرومیت های مسیر پژوهش را به جان نمیخرند و رسیدن به پیشرفت را بدون رنج و به سهولت طلب می کنند و این امری غیرممکن است در روایات هم داریم که خداوند علم را گرسنگی و تلاش قرار داده است اما مردم ان را در سیری و راحتی می جویند و هر گز آن را نخواهند یافت. اما به هر روی، در برخی جاها کمبود منابع و اساتید راهنما و گاه پیش داوری های قالبی در برخی موضوعات می تواند مانع امر پژوهش باشد.

-چه آسیبهایی میتواند تعامل بین تولید علمی و پژوهش را تهدید کند؟ 

عمده ترین آسیب را می توان در کم عمقی تولیدات علمی دانست. تولید علمی می تواند عامل پیشرفت و تاثیر گذار در فرایندهای زندگی فردی و اجتماعی انسان ها باشد که با نگاهی عمیق و با توجه به زوایای متکثر موضوع، صورت گرفته باشد. روشن شدن فضای تحقیق و غور در جنبه های مختلف یک موضوع و بررسی عالمانه، دقیق و بردبارانه آن می تواند زمینه ساز تعامل درست بین تولیدات علمی و پژوهش های فاخر باشد. اما متاسفانه باید گفت کم عمقی تولیدات علمی و برخورد نمره ای و تبلیغی با آنها، بلای بزرگ این تعامل سازنده است.

-توصیه و راهکارهای سرکار عالی برای ارتقای وضعیت و سطح و کار تحقیقی پژوهشگران چیست؟ 

در وهله اول، اینکه ابتناء همه کارهای علمی بر پژوهش است؛ یعنی سیاست گذاران جامعه ما در هر مرحله و جایگاه و مقامی که هستند باید تمرکزشان بر این مطلب باشد که باید در کنار همه آموزش ها، پژوهش مورد تاکید و راهنمای عمل قرار گیرد. هر کار آموزشی بدون محوریت پژوهش، فایده و ثمره چندانی نخواهد داشت.

دوم: این که وقتی در کنار آموزش باید پژوهش باشد، پس لازم است روش های پژوهش به پژوهشگران آموخته شود. بخشی از مشکلات ما در امر پژوهش عدم آشنایی دانش پژوهان با روش های پژوهشی است.

سوم: حمایت همه نهادهای آموزشی از پژوهشگران و اتخاذ مشوق های معنوی و مادی برای آنها تا با فراغت بیشتری به پژوهش بپردازند...

چهارم: با استعداد در امر پژوهش با اساتید نخبه در حوزه های مختلف تا هم کارشان مورد تایید اساتید قرار گیرد و ظرفیت انتشار در محافل علمی را داشته باشد و هم به اعتماد به نفس کافی در بیان داشته های علمی و پژوهشی برسند.

-فرصت های پژوهشی مراکز پژوهشی را چه چیزی می دانید؟  

پژوهش ها در مراکز پژوهش باید معطوف به حل مسائل اجتماعی باشد. متاسفانه رویکرد برخی پژوهش ها بگونه ای است که یا تکرار مکررات است و یا موضوعاتی که از ضرورت چندانی برخورد نبوده و یا اساسا بود و نبودشان هیچ تاثیری در حل مسائل اجتماعی ندارد و با به تعبیری کاربردی نیستند. از این رو لازم است رویکرد مراکز آموزشی تغییر یافته و جهت را به سوی رویکردهای مساله محور تنظیم کنند. این کار باعث می شود که هم هزینه های بی جهتی (چه هزینه مادی و چه هزینه های فرصت محقق) صرف موضوعات نشود و هم گره ای از کار فروبسته جامعه باز شود.

از این فرصتی که به این گفت و گو اختصاص دادید متشکریم.