به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه علمیه خواهران، دکتر سلیمه سائری، پژوهشگر و مدیر موسسه آموزش عالی حضرت آمنه (س) قم در سخنانی در وبینار سی و هفتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی موضوع آداب اختلاف یا شیوه مواجهه پیامبر و اهل بیت با پیروان عقاید دینی را مورد توجه قرار داد و گفت: هر دینی برای حفظ بقای خود و نهادینه کردن باورهای اعتقادی اش به پیشوایان، بزرگان و رهبران دینی خود تآسی می‌کند. در دین متعالی اسلام پیامبر و اهل بیت به عنوان بهترین الگو مطرح هستند که همچون موهبتی الهی به مسلمانان داده شده است.
وی افزود: خداوند این موهبت را عطا کرد تا مسلمانان با پیروی از آن در برخورد با دیگران نقش هدایتگری خود را ایفا کنند.
سائری در ادامه با اشاره به اینکه اهل بیت و پیامبر اکرم نحوه مواجهه و برخورد با دیگران را بر اساس یک شیوه گفتمانی خاص اعمال می‌کردند، افزود: این شیوه در سه گستره می تواند مورد بررسی قرار بگیرد؛ یک بحث گستره معرفتی, گستره عواطف و گستره رفتاری و عملکردی.
وی گفت: در شیوه گستره معرفتی هدف، هدایت انسان‌هاست و چون انسان موجودی است که نیاز روانی خاصی در تعامل با دیگران دارد و به تنهایی نمی تواند از عهده زندگی اجتماعی خود بر بیاد، لذا نیازمند مواجهه با دیگران است. این شیوه باید از روش پیامبر و اهل بیت تاسی بگیرد که دین اسلام را به عنوان یک دین برتر و پیشرو ارائه کرده اند.دوم، هدف شیوه معرفتی در دین اسلام رشد تربیت مسلمانان بوده است تا حقایق را دریابند؛ یعنی انسان‌ها در مواجهه با عملکرد پیشوایان دینی درک خاصی از حقیقت داشته باشند؛ «جدل احسن» نمونه ای از این روش است که ناظر بر استدلال عقلی و شیوه مباحثه‌ای است.
وی بیان داشت: شیوه‌های گفتمانی دیگر نیز مانند تعقل و تفکر مطرح است که مهمترین آنها وادار کردن مخاطب به اندیشه ورزی و تعقل است؛ یعنی کاری را با تقلید نپذیرند. از آنجایی که انسان صاحب اندیشه و فکر است باید با شیوه تعقل با مخاطب رو به رو شود و او را اقناع کند. این شیوه پیشوایان دینی بوده است.
این پژوهشگر همچنین اظهار داشت: باید در نقد مخاطب هم سطح او سخن گفت. حضرت پیامبر صلی الله می‌فرمایند: ما پیامبران مامور شدیم که در حد عامیانه با مردم صحبت کنیم و مامور به این هستیم که سخنمان در حد درک عامه مردم باشد. از جمله نکات دیگر در سبک معرفتی، بحث رعایت ایجاز، گزیده گویی،رعایت انصاف و منطق و همچنین سبقت گرفتن در کمک به دیگران است. تحمل مخالف دینی و سلام و مصاحفه در این زمینه مطرح می شود؛ به عنوان مثال پیامبر اکرم صلی الله اگر سه روز برادر دینی خود را نمی‌دیدند، سراغ او را می‌گرفتند و اگر آن فرد مریض بود به عیادتش می رفتند. یا حضرت علی علیه السلام، خوارج را تحمل می‌کرد و حتی حقوقشان را از بیت المال قطع نمی‌کرد.
سائری افزود: سبک عواطف از شیوه‌هایی استفاده می‌کند که بر فضایل انسانی برخورد کریمانه مبتنی است. وقتی پیامبر اکرم وارد مدینه شدند، با یهود و مسیحیت برخورد کریمانه ای داشتند. رویکرد ایشان بر اساس صلح و مدارا بود و برخورد اجباری و قهری نداشتند. با اینکه تنش وجود داشت اما حضرت تحمل می‌کردند و برخورد مسالمت آمیز وبر اساس صلح و مدارا با آنها داشتند.
وی افزود: این سبک، الگوی خوبی برای امر به معروف و نهی از منکر است و راهبردی را به عنوان یک فریضه دینی پیشوایان مطرح می‌کند که می تواند از سقوط انسان‌ها در جامعه بشری جلوگیری کند.
سائری در نهایت تصریح کرد: نتیجه‌ای که از این سه سبک معرفتی، عاطفه‌ای و رفتاری در شیوه رفتارهای دینی گرفته می شود این است که پیامبر و اهل بیت هیچ گاه به تعدی به حقوق دیگران و منع آزادی متوسل نمی شدند؛ یعنی شیوه ایشان قهری و اجباری نبود بلکه مبتنی بر گفتمان صلح محور و گفتگومحور بود. این بزرگان الگوی تام و تمامی در فرهنگ‌سازی و تمدن سازی بودند که پایه اساس و اصول آن، بر اساس احترام متقابل، دستیابی به نقاط مشترک و عدالت محوری بود. تآسی به شیوه‌های رفتاری آنها می‌تواند مسلمانان را در مسیر تکامل انسانی قرار دهد و زمینه را برای تربیت جامعه دینی مطلوب فراهم کند.
