به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه علمیه خواهران، صبح امروز، چهارمین وبینار تخصصی رویداد بزرگ آموزشی محیا با موضوع "مهارت حل مسئله و مدیریت بحران"و با ارائه خانم دکتر نوری برگزار شد که محتوای وبینار تقدیم حضور می گردد:
مهارت حل مسئله را می توانیم در قرآن ردیابی کنیم "یوتی الحکمه من یشا و من یوتی الحکمه فقد اوتی خیرا کثیرا".حکمت مانند خیر کثیر است و جز اولوالالباب افراد دیگر نمی توانند داشته باشند. اولوالالباب به معنای مغز است یعنی به کار گرفتن توانایی ذهن. لجبازی و غرور و خطاهای فکری و آسیبهای دوران کودکی باعث میشود حکیم نباشند. گاهی پیش بی سواد حکیمی یک شعر خواند. الهی جسم و جانم خسته گشته، در رحمت به رویم بسته گشته. گفت چند ساعت بخواب و در رحمت هم بسته نمی شود. حکمت یعنی کسی که از داشته های علمی و دینی خود استفاده می کنند .
گزینه‌ی مثبت یابی بالا در تست کتل کسانی اند که هوش را به کار میگیرند و حل مسئله دارند و در بحران ها گیر نمی‌کنند.
راه های حل مسئله:
باید دید بحران ها را چگونه می سنجید ....اولوالالباب همه جانبه می سنجد
مثال: دانشجو سر کلاس ریاضی خوابش می برد بیدار شد دو مسئله روی تخته بوده می نویسد می رود راه حل بیابد و سرانجام یکی را حل میکند جلسه بعد میدهد به استاد. استاد تعجب کرد که این دو تا را به عنوان مسائل حل نشده دنیای ریاضی نوشته بودم. چون فکر نکرد این مسائل حل نشدنی است کدام که فکر میکنین حل نشدنی است در آنها باقی می مانیم....آسیب می شود و می گوید این حل نشدنی است.
حل مسئله یعنی چگونه نگاه کردن به عنوان موضوعی که قرار هست حل شوند نگاه کنیم. فرایندی است که بر اساس شناخت و فکر و باور و رفتارهای فردی هدایت میشود. دنبال فراهم کردن شرایط از طرف بقیه نباشیم. فرایند است یعنی زمان بر و پیچیده است. در پی یافتن راه حل های موثر و سازگارانه نه که بجنگیم و اختلاف های زیاد را ناشی شود....رویکرد مثبت به زندگی داشته باشیم درمانده نباشیم..
سه ویژگی مهم فرایند مقابله مستلزم تلاش است نگاه مثبت داشته باشیم و فرایند است. دو گونه مقابله داریم:
مقابله مسئله مدار و مقابله هیجان مدار
بچه سرش خورده به سنگ و خون آمده سریع اقدام میکند. هیجان مدار است گیر می کند در اتفاقی که افتاده. مسئله مدارها استرس را مدیریت میکنند اقدام به عمل راهنمایی و مشاوره گرفتن و فکر کردن و حل مسئله. مقابله هیجان مدار سازگارانه فقط خودش را فرد آرام میکند. مقابله هیجان مدار ناسازگارانه خودش را می زند گریه می کند و ....سازگار آماده میکند قرار مقابله برای حل مسئله مثل دعا و گفتگوی درونی و گریه و توکل و مثبت اندیشی کردن صبر و درد دل.مقابله هیجان مدار سازگارانه خوب است و زمینه مهارت حل مسئله را فراهم می کند. مقابله هیجان مدار ناسازگارانه کار بد دیدن بچه را دعوا میکنم حبس میکنم محرومش میکنم. سه ویژگی انعطاف پذیری، دور اندیشی و منطقی بودن برای مقابله سالم است، خود را محک بزنید برای دریافت میزان حل مسئله در خودتان و ریشه یابی کنید اگر پایین است.
راه حل ها را بیابیم و اجرای راه حل و ارزیابی نتیجه و اگر حل نشد جایگزینی
تعریف مشکل: اولین و مهم تربت قدم توصیف و تعریف دقیق مشکل و راه حل های نتیجه نداده....
اگر در آپارتمانی زندگی میکنید مشکل ساز میشود وقتی پاسخ ناکارآمد باشد مثلا وسایل اضافی یا مهمان زیاد دارید اینجا آپارتمان کوچک مشکل ساز میشود روش درست حل مشکل آپارتمان کوچک، به جای احساس بدبختی و حال بد و نارضایتی، بررسی وسایل اضافی و یا میزان مهمان ها است
تعریف دقیق مشکل را باید برسیم: مشکل چیست زمان و مکانش چیست. چه کسانی در ایجاد یا گسترش مشکل دست داشته اند؟
مهم ترین موضوع حل مسئله این است با خود مشکل، مشکل دارند نمیخواهند مشکلی در زندگی شان باشد.
از راه حل های قدیمی مشکل حل نمی‌شود. مریم و همسرش بعد از هر بار مهمانی از خانه مادرشوهر ناراحتند چون از یک راه حل تکراری استفاده میکنند. خانم ناراحتی و غر میزند و مرد هم دفاع از مادر و دعوا و چند روز دلسردی. اگر مجید و مریم هر باز راه حل جدیدی را امتحان کنند مسئله حل میشود.
پیدا کردن اینکه مسئله ام از کجاست.
فرزند طلبه ای بودم که در خانه پدر همه تحصیلم به خوبی پیش می رفت و برنامه ریزی ثابت داشتم
ازدواج کردم که رفت و آمدی هستند و برنامه ریزی من جواب نمی‌دهد همسرم توقع همراهی دارد
مسئله چیست؟ مسئله برنامه ریزی طبق خواسته خودم است آیا؟
هدف چیست در اینجا هدف تعیین میکند در این مورد دور و نزدیک کجا میخواهم برسم. اسمارتینگ کردن هدف تکنیک است هدف گذاری هوشمندانه باید در دسترس باشد زمان بندی داشته باشد خاص و جزئی باشد و بر اساس توهم و خیال نباشد بر اساس زندگی مجردی نباشد زندگی متاهلی اقتضائات جدید دارد.
سومین گام حل مسئله باران فکری است روش سریع برای تهیه فهرست بارشی از راه حل ها است هر فکر تازه و راه حل احتمالی بدون هیچ قضاوتی همه را یادداشت می کنیم بعدا ارزیابی میکنیم الان فقط می نویسیم از افراد دلسوز و مثبت اندیش کمک بگیر، قرار نیست آنچه در ذهن شماست به حد اعلی اتفاق بیفتد. یک فهرست داریم حالا و باید ارزیابی اش کنیم وقتی می بینم شرایط زندگی اینطور است. یک سری کارها را از قبل آماده کرده باشم
کسی که به لجبازی افتاده هدف تغییر شرایط خود نیست مقابله هیجان مدار ناسازگارانه اتفاق افتاده که دنبال تغییر. دیگران است اما بعد چند سال می رسد به این مطلب که درست نبوده و زندگی خانوادگی را فدای درس کرده است.
برنامه ریزی درسی با توجه به شرایط زندگی ام:
_ کارها را از قبل انجام دهم
_ کامل گرایی را تا حدی کنار بگذارم
بارش فکری این است که وقتی ذهن را بازگذاشته و حکمت که قوه تشخیص خوب و بد را به کار می اندازد راه حل های خوب به ذهنش می آید. در بارش فکری تعداد و کمیت مهم است
در ارزیابی و امتحان راه حل ها است که به کیفیت می پردازیم که ارزیابی کردیم که این در اولویت نیست و برای من خوب نیست و ....
چند راه حل می ماند که خوبند مزایا و معایب هر راه حل که مانده است و بر اساس اهمیتی که آن مزیت و غیب دارد به راه حل نمره میدهم.
راه حل ها:
کلا درس را بگذارم کنار که مزایا دارد اما ناکامی از آن عیبش آنقدر زیاد است که نمره خوبی نمیگیرد
برای انتخاب بهترین راه حل باید راه حل ها را مقایسه کنیم و پیامدهای مثبت و منفی را داشته باشیم
برای پیش بینی پیامدهای راه حل روش اگر آنوقت را داریم: اگر از این راه حل استفاده کنم آن وقت....
تحلیل هزینه و فایده رخ میدهد که با کمترین هزینه بیشترین فایده نصیبمان شود.
ملاک های مورد نظر برای ارزیابی را حل ها:
_ مسئله ام حل شود
_ سلامت و رفاه هیجانی فرد
_ نسبت هزینه فایده
_زمان و تلاش مورد نیاز
اجرای راه حل:
موارد مورد نیاز و چه کاری و چه زمانی و توسط چه کسی....
ارزشیابی و اگر موفق نبودم جایگزینی راه حل جدید..
اجرای راه حل/ خود بازنگری/ خود ارزیابی/ تقویت خود با اصلاح سبک زندگی و باور
تمرین حل مسئله:
مشکل اخیر زندگی را در نظر بگیرید و گامهای فوق را برایش تعریف کنید. عوامل استرس زا در زندگی ما زیاد است، ذهن آزاد بدون قضاوت را استفاده میکنیم، دلایل موجود موافق و مخالف را بررسی می کنیم راه حل را تصویر سازی ذهنی بکنم. انتظار شکست را داشته باشیم. شناسایی مسئله این است که مورد نگرانی من چیست؟ چه کارهایی میتونم بکنم.ممکن است وی پیش بیاد و انجام و ارزیابی و نگرش مثبت و مدیریت تفکرات منفی استفاده از خلاقیت تغییر در شیوه درس خواندن راه های تمرکز بیشتر و سوال های مختلف و به چالش کشیدن خود و ترس ها را کنار گذاشتن الگوهای صحیح را ببینم و مشورت بگیرم برای شکست برنامه داشته باشم ناامید نشدن. حل مسئله می گوید از راه های مختلف استفاده کند.
به تعهدات خودش عمل کند، در صورت نیاز تقاضای کمک کند از اهداف کوتاه مدت شروع کند مهارت پرسش گری را تقویت کند واقع بین باشد صبور باشد.همه آدم ها درد و مشکل دارند.
تفاوت آدم ها در نحوه مواجهه با درد است درد را تبدیل به رنج میکنیم افکار منفی دارم و فقط منفی های زندگی را می بینم.
معاونت آموزش حوزه های علمیه خواهران استان قم/ تیر 1402
